Yürüyerek gezilen büyük şehir Nürnberg, hayal ettiğinizden fazlasını sunuyor. Bavyera eyaletinin en büyük ikinci şehri olan Nürnberg, tarih boyunca kralların taç giydiği kent olarak bilinmiş. İkinci Dünya Savaşının sonucu farklı olsa Nürnberg başkent yapılacakmış, zira bu şehir her ne kadar sakinleri bununla gurur duymasa da Hitler’in en sevdiği şehir olarak biliniyor.
Nürnberg akla ilk olarak Nürnberg mahkemelerini getiriyor. Ekim 1945’te Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve Sovyetler Birliği’nin açtığı tarihi davanın görüldüğü mahkemede Nazi liderlerine karşı suçlamalarda bulunulmuştu; 1961 yılında aslına uygun olarak çekilmiş filmi seyretmiş olanlar ayrıntıları anımsayabilir.
Nürnberg aynı zamanda Avrupa’nın en güzel Noel pazarlarından (Christmas Markt) birine sahip. Soğuk havaya aldırmayan yüzlerce turist Nürnberg’in arnavutkaldırımı sokaklarında sokak müzisyenlerini dinleyerek sokağın yerel tatlarını deniyor.
İnsan bir şehirde ne görmeyi bekler? Yazar Marcel Proust önemli olanın yeni yerler görmek değil yeni gözlerle bakabilmek olduğunu söyler. Aslında turist olarak bakmanın, turist olarak görmenin bir alternatifidir sunduğu. Dolayısıyla yeni bir şehri deneyimlemek size turist kitaplarında söylenilenler ile sınırlı kalmadığında keyif vermeye başlar. Elbette şehrin ana yapılarını, onu önemli kılan binalarını, sokaklarını gezmek gerekir. Nürnberg’e indikten sonra tüm söylenilenleri unutup ilk gün kendi şehir turunuzu yaratmanızı tavsiye ederiz. Zira şehir bunu yapmaya olanak sağlayacak kadar küçük ama çokça deneyim sunacak kadar büyük. Nehir boyunca yürüyerek istediğiniz kafelerde oturmak, şehrin içindeki minin adacıktaki fırınlardan Bavyera tatlıları yemek, hava müsaitse bisikletle gezinmek, canlı sokak ve caddelerini olduğu kadar sadece ağaçların, çocuk parklarının, bisikletlerin, park etmiş arabaların ve harika Bavyera arabalarının bulunduğu sokaklarda da kaybolmak çok keyifli olacaktır.
Nürnberg’in Tarihi
Bu kadim şehir zengin tarihi nedeniyle kat kat bir pastaya benziyor. Şehrin kayıtlı ilk dokümanları onun 1050 yılında İmparatorluk Kalesi’nin bulunduğu yer olduğuna ait. O yıllardan 1500’lü yılların sonlarına kadar Roma İmparatorluğu ile dirsek temasını kaybetmeyerek hızla önem kazanıyor ve resmi olamayan bir Kutsal Başkent unvanı elde ediyor. Aradan yüzyıllar geçiyor, bu sefer de Nazi partisinin önce rallilerinin düzenlendiği, ardından askeri karargah merkezi haline dönüşüyor. 1943-1945 yılları arasında trajik bir yıkıntı dönemi var bombalar altındaki Nürnberg’in. Ortaçağ’dan kalan şehrin neredeyse %90’ı yıkılıyor, şehrin sakinlerinden binlerce kişi öldürülüyor. Ardından şehir kelimenin tam anlamıyla baştan inşa ediliyor.
İkinci Dünya Savaşı’nın bittiği dönemin ardından şehrin adıyla anılmasına sebep olan Nürnberg Mahkemeleri başlıyor. Bu kısımla ilgili belki de en önemli bilgi tarihe Nürnberg savunması olarak geçmiş savunmanın sanıklar tarafından düstur gibi tekrarlanıyor olmasıydı: “Sadece emirleri uyguladım.”
Nürnberg’de Nereler Gezilir?
Nürnberg yürüyerek gezilebilecek bir şehir. Bisikleti olanlar için de Almanya’nın her şehri olduğu gibi burası da bir cennet. Parklarla donanmış bir şehir olan Nürnberg’in kalesi Kaiserburg Nürnberg, geziye başlamak için uygun bir yer olabilir. Zira kale şehrin tepesinde durarak size kuş bakışı şehir manzarası sunacaktır. Ayrıca kaleden baktığınız gözetleme kulesinin içine, şehrin her noktasını görmesini sağlayacak dürbünler yerleştirilmiş. O dürbünlerin altına hangi noktaya bakıyorsanız şehrin o noktalarının tarihte hangi aşamalardan geçtiğini sizinle paylaşan bilgi notları vardır. Dolayısıyla hem bugünü hem dünü aynı anda görebilmenizi sağlayan bir kültür gezisi kaleyi keşfe çıkmak.
Altstadt yani “eski şehir” Nürnberg şehrinin duvarları içinde kalan bölgeye verilen isim. Eski şehir harika kafeleri, restoranları, gotik binaları, Ortaçağ sokakları ile her anı fotoğraflamak isteyeceğiniz bir gezi alanını sunuyor. St. Lorenz Kilisesi yine bu bölge içinde görülmesi gereken yapılardan. Ancak eski şehrin içine bir kez daha daldığınızda sokaklarda kaybolana kadar yürümek, nehir boyunca uzanan ağaçların gölgesinde dolaşmak belki de yapılabilecek en keyifli aktivitelerin başında geliyor. Bu yolu izlerken şehrin içindeki küçük adacığa gitmeyi sakın ihmal etmeyin. Trödelmarkt olarak geçen bu bölgede birbirinden güzel kafeler, sanat galerileri, harika evler ve 360 derece sinematografik bir mizansen mevcut. Nürnberg’in velinimetlerinden bir ide Albrecht Dürer. Ustanın evi ve atölyesi kendi adıyla bilinen caddede yer alıyor. 1509’dan, öldüğü 1528 yılına kadar burada oturan Dürer varlıklı ve nüfuzlu bir adam olduğundan, bu kimliğe uygun konukları bu evinde ağırlamış. Dürer sadece ressam değil, gravür sanatçısı, matematikçi ve aynı zamanda matbaacı olduğundan evinde özellikle matbaa ile ilgili baskı makinesinden, basılmış örneklere kadar birçok ürün ve eseri görebiliyorsunuz. O dönemlerde sanatçıların aralarının matematik ve fizikle iyi olması ise elbette tesadüf değil. Özellikle perspektifle yoğun şekilde ilgilenmesi kendisini iki alanda da önemli yapmış olmalı. Dürer Rönesans’ın Almanya’daki en büyük temsilcisi sayılıyor. En ünlü resimleri hala birçok gizemi barındırıyor sanat tarihçilerine göre. Çok katmanlı bu eserlerde gerçeği belki de sadece Dürer biliyordu ama bize düşen o eserlerden istediğimiz anlamları çıkarmak oldu. Dürer bu evde yaşı annesi ve eşi Agnes ile beraber yaşamış ve şimdi müze haline gelen evde bazı turistik turlar yapılıyor. Bu turlarda Dürer’in eşi Agnes size kendi evini gezdiriyor ve çiftin özel hayatını anlatıyor. Tura İngilizce bilenler liginden katılırsanız turun pek doyurucu olmadığını eklememiz gerekir. Zira size anlatılanlar tur rehberi Agnes’in İngilizce bilgisi ile sınırlı.
Nürnberg’de Ne Yenir?
Her ne kadar Alman mutfağı dünya mutfaklarını sıraladığımızda ilk sıralarda yer almıyorsa da, Almanya’nın şehirlerinde sokak lezzetleri nefis bir deneyim sunar. Küçük olsa da Nürnberg bir sanayi şehri olduğundan sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel mirası yüklü bir şehir. Dolayısıyla gelişkin bir hizmet sektörü, başka bir deyişle harika restoranlar, kahve ve tatlı mekanları bulmak işten bile değil.
Bavyera mutfağı 19. yüzyılın ortalarından itibaren orta sınıf tarafından yemek kültürü haline getirilmiş, geleneksel bir “taşra” mutfağı. Çoğunlukla et üzerine kurulu olan mutfajta, yan yemek hamurla yapılan, mantı benzeri, içi doldurulan ürünler. Eti uzun saatlerce pişirmek, güveç halinde sunmak en makbulü. Almanya’nın birçok bölgesindeki mutfakla benzerlik gösterdiği gibi, Avusturya mutfağını da bu mutfaktan ayırmak zor.
Almanya’nın her yerinde olduğu gibi Bavyera’da da fırıncılık çok gelişmiş. Bu sebeple fırınlardan alacağınız ürünlerde pişman olmazsınız. Bunların en başında “pretzel” gelse iyi olur. Bizdeki simitin karşılığı olabilecek, bu doyurucu atıştırmalık özellikle fırından sıcak çıktığında dayanamayacağınız bir lezzet şöleni. Hatta kahvaltıda pretzel yiyorsanız o zaman yaynında bir sosis ve yumurta yemeniz sizin orta yaşlı bir Nürnbergli gibi görünmenize sebep olabilir. O bölgenin olmazsa olmazı sosis, günün her saati yenilebilir.
“Spaetzle” ise bir nevi erişte. Üzerine bolca peynir rendeleyerek servis ediliyor. Özellikle şinitzel ve et yemeklerine çok yakışıyor. Yemeğin üzerine bir “apfelstrudel” yani elmalı turta hem Bavyera hem Avusturya dokunuşu olacaktır.
