K vitamini, kemik ve kalp sağlığının yanı sıra kanın pıhtılaşması ve beyin fonksiyonu için önemli olan yağda çözünen temel bir vitamindir. Yeşil yapraklı sebzeler, yağlar ve tahıllar da dahil olmak üzere çeşitli yaygın beslenme kaynaklarında bulunması nedeniyle sağlıklı yetişkinlerde K vitamini eksikliği nadir görülür.
Yeni doğan bebekler özellikle risk altındayken, her yaştan insan, karaciğer hastalığı, yetersiz beslenme ve belirli reçeteli ilaçları almanın bir sonucu olarak bir dizi faktör tarafından tetiklenebilen bir K vitamini eksikliği yaşayabilir.
Günümüzde bebeklerde de K vitamini eksikliği oldukça nadir görülür. Çünkü dünyanın birçok yerinde bebeklere rutin olarak K vitamini profilaksisi verilmektedir. K vitamini eksikliği, tamamen anne sütüyle beslenen bebeklerde daha yaygın görülür. Çünkü bebek sütü formülü genellikle tamamlayıcı K vitamini içerir.
K vitamini eksikliği belirtileri arasında ilk sıralarda kolayca morarma ve aşırı kanama yer almaktadır.
K vitamini eksikliği belirtileri
K vitamini eksikliğinin belirtileri ve semptomları şunları içerir:
- Aşırı kanama, örn. kesik, yara, enjeksiyon veya delinmeden
- Kolay morarma
- Ağır adet kanaması
Bebeklerde K vitamini eksikliği belirtileri
Bebekler, genellikle doğumdan yaklaşık dört ila altı ay sonra düzenli yiyecekler yemeye başlayana kadar K vitamini eksikliği geliştirme riski altındadır.
Bebeklerde K vitamini eksikliğini gösterebilecek belirti ve semptomlar şunları içerir:
- Özellikle baş veya yüz çevresinde morarma
- Kanama, ör. göbek deliği, burun ve ağız çevresi, sünnet ise penis ve aşı yapılan yerlerde
- Koyu tenli bebeklerin diş etlerinde fark edilebilen solukluk
- Yenidoğan sarılığından farklı olarak doğumdan üç veya daha fazla hafta sonra ortaya çıkan cilt ve gözlerde sararma (tipik olarak bebek iki haftalık olduğunda düzelir)
- Kanlı, koyu veya katran gibi yapışkan dışkı
- İdrarda veya kusmukta kan
- Sinirlilik
- Aşırı yorgunluk veya uyku hali
Bilmekte fayda var: Bu belirti ve semptomlardan herhangi biri ortaya çıkarsa veya herhangi bir K vitamini eksikliği şüphesi varsa, acil tıbbi yardım alınmalıdır.
K vitamini eksikliği kanaması
K vitamini eksikliği olan bebekler, yenidoğanın hemorajik hastalığı olarak da bilinen, kanın pıhtılaşamamasından kaynaklanan nadir bir durum olan K vitamini eksikliği kanamasına duyarlıdır.
Kanama, örneğin mide-bağırsak sistemi ve beyin dahil olmak üzere vücudun herhangi bir yerinde meydana gelebilir.
Kanama dahili ise, fark edilmesi son derece zor olabilir ve ciddi komplikasyonlara ve hatta ölüme yol açabilir. İşaretler her zaman açık değildir ve diğer koşullarla karıştırılabilir.
K vitamini eksikliği nedenleri ve risk faktörleri
Her yaştaki insanda K vitamini eksikliği ortaya çıkabilir, ancak yeni doğan bebekler özellikle risk altındadır. K vitamini eksikliği büyük olasılıkla doğumdan önce fetüse ulaşan K vitamini eksikliğinden ve anne sütündeki K vitamini eksikliğinden kaynaklanır.
K vitamini eksikliği için diğer risk faktörleri arasında şunlar vardır:
- Karaciğer hastalığı
- Çölyak hastalığı, Crohn hastalığı ve tropikal ağaç döküntüsü gibi vücudun K vitamini emme yeteneğini etkileyen koşullar
- Safra yolu hastalığı
- Yetersiz beslenme
- Kumarin antikoagülanları, kolestiramin, salisilatlar, rifampin ve barbitüratlar gibi belirli ilaçlar
Sağlıklı yetişkinlerde K vitamini eksikliğinin, başta yeşil yapraklı sebzeler, yağlar ve tahıllar olmak üzere çeşitli besin kaynaklarında bulunması nedeniyle nadir olduğu vurgulanmalıdır.
K vitamini eksikliği nasıl teşhis edilir?
K vitamini eksikliğinin teşhisi tipik olarak bir doktor tarafından yapılan fiziksel muayene ile başlayacaktır.
Bir eksiklikten şüpheleniliyorsa, bir sonraki tanı aşaması normalde kan testleri olacaktır. Bir kan testi, kandaki bir pıhtılaşma ajanı olan protrombin seviyesini ortaya çıkarabilir ve bu, K vitamini eksikliği durumunda ortalamanın altında olacaktır.
Bununla birlikte, düşük protrombin seviyeleri başka koşulların da belirtisi olabileceğinden, teşhis genellikle bir K vitamini enjeksiyonu ile doğrulanacaktır. Enjeksiyonu takiben semptomlar azalırsa, K vitamini eksikliği tanısı doğrulanabilir.
K vitamini eksikliğinin önlenmesi
Sağlıklı yetişkinlerin çoğu, vitamin açısından zengin gıda maddeleri içeren bir diyet uygulayarak K vitamini eksikliğini önleyebilir, örneğin:
- Lahana, pazı, su teresi ve ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzeler
- Zeytin, pamuk tohumu ve soya fasulyesi gibi yağlar
- Çavdar tanesi, kılçıksız buğday ve karabuğday gibi tahıllar
Bazı durumlarda, K vitamini eksikliği geliştirme riski taşıyanlara K vitamini takviyesi önerilebilir.
K vitamini eksikliği tedavisi
K vitamini eksikliği için uygun tedavi yöntemi, durumun ciddiyetine, özellikle ilişkili kanamanın şiddetine ve altında yatan nedene bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Kanama yaşamı tehdit eden seviyelere ulaşırsa, taze donmuş plazma uygulanacaktır. Diğer durumlarda veya taze donmuş plazma uygulandıktan sonra, kişiye genellikle intravenöz olarak veya kas içine bir K vitamini takviyesi verilecektir.
K vitamini eksikliği nedir, nasıl teşhis edilir, nasıl önlenir ve tedavisi nasıl yapılır gibi başlıklar altında konuyu incelemeye çalıştık. Konuyla ilgili merak ettiklerinizi ve düşüncelerinizi sayfanın altındaki yorum bölümünden paylaşabilirsiniz.
İlginizi Çekebilir:
- D Vitamini Eksikliği Belirtileri
- B12 Vitamini Eksikliği Belirtileri
- A Vitamini Eksikliği Belirtileri
