Ferritin vücutta demir depolayan ana proteindir. Kanda bulunan ferritin miktarı vücutta ne kadar demir depolandığını gösterir. Ferritin seviyesinin düşük olması (ferritin eksikliği), vücutta yeterince demir bulunmadığını gösterir. Vücutta yeterli demir olmadığında, hemoglobin üretimi azalır. Hemoglobinin ana görevi, tüm doku ve organlara oksijen iletmektir. Demir bakımından zengin yiyecekler yemek ve demir takviyesi almak, ferritin eksikliğinin giderilmesine yardımcı olabilir.
Ferritin Eksikliği Nedir?
Kandaki ferritin seviyesini belirlemek için basit bir kan testi yeterlidir. Normal ferritin değerleri;
- Erkeklerde 12-300 ng / ml,
- Kadınlarda 12-150 ng / ml’dir.
Ferritin eksikliği doğrudan demir eksikliği ile ilgilidir. Ferritin, kan seviyeleri düştüğünde depolanan demirin bir kısmını serbest bırakır, böylece düzenli bir demir arzı sağlanır. Bu, yeterli demir alınmadığı zamanlarda eksikliği tamamlar. Ancak tüketimi sürekli düşükse veya normalden daha fazla demir tüketilen tıbbi bir durum varsa, ferritin seviyeleri düşer ve demir eksikliği anemisi riski ortaya çıkar.
Ferritin Eksikliğinin Neden Olur?
Ferritin eksikliği ağır adet kanaması, demir eksikliği anemisi, sindirim sistemi organlarında kanama (ülser kanaması gibi) ve demirin emilimini etkileyen sorunlardan kaynaklanabilir.
1. Kan kaybı
Açık bir yara sonucu kanama veya iç kanama ferritin eksikliğine neden olabilir. Bu tip kan kaybı genellikle travmatik yaralanma, adet kanaması ve mide kanamasında görülebilir. Özellikle kadınlar adet döneminde demir eksikliğine daha duyarlıdır. Böbrek veya mesane tümörleri, peptik ülser, kolorektal kanser veya miyom da ferritin eksikliği ile sonuçlanan kanamaya neden olabilir. Ayrıca, uzun süre aspirin kullanımı ve antienflamatuar ilaçların kullanılması iç kanamaya neden olabilir.
2. Düşük Demir Tüketimi
Düşük demir içeren diyetler, yetersiz beslenme, alkol ve sigara içmek ferritin eksikliği nedenleri arasındadır. Her gün çeşitli yiyeceklerden 10-20 mg demir alınmasına rağmen, vücut bu miktardan sadece 1 mg kullanabilir. Bu nedenle demir seviyeleriniz düşükse et, yumurta ve süt ürünleri gibi demir açısından zengin gıdalar tüketmelisiniz. Gençler, hamile kadınlar ve kan kaybedenler daha fazla demir almalıdır.
3. Kötü Emilim
Bazı sindirim sistemi problemleri demir emiliminin bozulmasına neden olabilir. İnce bağırsak hastalıkları, bazı ilaçların kullanımı ve cerrahi işlemler demir emilimini azaltabilir ve ferritin eksikliğine yol açabilir.
Ferritin Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
1. Yorgunluk
Demir ve ferritin eksikliği, kırmızı kan hücrelerinin üretiminin azalmasına neden olur. Kırmızı kan hücrelerinin seviyesi azalırsa, vücut için gereken enerji sağlanamaz ve bu kronik yorgunluğa yol açar.
2. Nefes Darlığı ve Baş Dönmesi
Ferritin eksikliği nefes darlığı, baş dönmesi ve baş ağrısına neden olabilir.
3. Soluk Ten
Deri soluk görünür çünkü cilde doğal parlaklık ve pembemsi rengi veren kırmızı kan hücreleri, ferritin eksikliğinden kaynaklanan demir eksikliği nedeniyle daha az üretilir.
4. İştah Kaybı
Ferritin eksikliği iştah kaybına neden olur. Kötü beslenmeye yol açan iştah kaybı, baş ağrısı, halsizlik ve saç ve cildin sağlıksız görünmesine neden olabilir.
5. Yeme Bozuklukları
Ferritin eksikliği nedeniyle tebeşir, kül ya da çamur gibi yenmeyen şeyleri yeme isteği olarak tanımlanan Pika sendromu ortaya çıkabilir. Ferritin eksikliği tedavisi sonrası, bu tür yeme bozuklukları da ortadan kalkar.
Ferritin Seviyesi Nasıl Yükseltilir?
-
Demir Açısından Zengin Gıdalar Tüketin
Tüm gıda gruplarından çeşitli yiyecekler yemek ferritin eksikliğini önleyebilir. Demir açısından zengin gıdalar arasında karaciğer, kırmızı et, karides, ıspanak, badem, hurma, mercimek, güçlendirilmiş kahvaltılık tahıllar, badem, istiridye ve kuşkonmaz yer alır.
Ferritin seviyenizi yükseltmek istiyorsanız, demir içeren doğru gıdaları tercih etmeniz gerekiyor. Fasulye, ıspanak ve soya demir içerir, ancak bu bitkisel gıdalar vücut tarafından daha az emilen demir sağlar. Balık, kümes hayvanları ve kırmızı etten elde edilen demir üç kat daha iyi emilir.
-
C Vitamini Açısından Zengin Gıdalar Tüketin
Ferritin seviyesini yükseltmek için yeterli C vitamini tüketmelisiniz. Çünkü demir, C vitamini yardımı olmadan vücut tarafından tamamen emilemez.
Portakal, limon, greyfurt, biber, brokoli, domates ve ıspanak gibi C vitamini açısından zengin yiyecekler yiyin. Doktorunuza danışarak C vitamini takviyeleri de alabilirsiniz.
-
Demir Engelleyici Gıdaları Tüketmekten Kaçının
Ferritin seviyeniz düşükse, vücudunuzun demir emilimini engelleyebilecek yiyecekleri yemekten kaçınmalısınız. Demir engelleyici gıdalar arasında çay, kahve, kola, bira, şarap ve süt ürünleri gibi kalsiyum açısından zengin gıdalar bulunur.
Antasit ve kalsiyum takviyeleri de demir engelleyici özelliklere sahiptir.
-
Demir Takviyesi Alın
Ferritin seviyeniz çok düşükse, demir takviyesi almak için doktorunuzla konuşun. Doktorunuz demir seviyenizi hızlı bir şekilde artırmanıza yardımcı olacak demir tabletleri reçete edebilir. Bunlar genellikle, emilimi artırması için her gün aç karnına C vitamini ile alınır.
Not: Demir takviyeleri genellikle kabızlığa neden olur, bu nedenle doktorunuz bir dışkı yumuşatıcı önerebilir. Dışkınızın daha koyu, hatta siyah olduğunu da fark edebilirsiniz. Bu zararsız bir yan etkidir.
-
Diğer Olası Nedenleri Kontrol Edin
Bazı ilaçlar ve altta yatan durumlar da demir emilimini azaltabilir ve ferritin düşüklüğüne yol açabilir. Bunlardan bazıları:
- Doğum kontrol hapları ve antibiyotikler gibi ilaçlar
- Gluten intoleransı, inflamatuar bağırsak hastalığı ve irritabl bağırsak sendromu
- Gastrik bypass ve bağırsak rezeksiyonu gibi ameliyatlar
Bu durumlardan herhangi birine sahipseniz veya midenizde veya bağırsaklarınızda herhangi bir cerrahi durum varsa doktorunuzla konuşun. Ferritin seviyesi nasıl yükseltilir
